- Na današnji dan 23.maja 1992. godine, nakon samo 12 dana okupacije, oslobođena je Kalesija, koja je tada postala prvi oslobođeni grad u BiH.
Oslobođenjem Kalesije ojačao je borbeni moral kod kalesijskih i ali boraca širom Bosne i Hercegovine. Bila je poruka da se može poraziti daleko nadmoćniji neprijatelj, koji je imao na raspolaganju oružje, protivoklopna sredstva, avijaciju… S druge strane goloruki, ali hrabri kalesijski borci, momci u patikama i farmericama imali su samo veliko srce, želju da sačuvaju svoju porodicu, roditelje, odlučnost da ne dozvole neprijatelju da im uništi dom, da žive u slobodnoj i nezavisnoj Bosni i Hercegovini.
U znak sjećanja na najhrabrije sinove Kalesije i okolnih općina, prognane Podrinjce, koji su se priključili otporu po izlasku na slobodnu teritoriju, prenosimo detaljan prikaz akcije za oslobođenje Kalesije iz knjige „Kalesija – priprema i odbrana od agresije 1992.godine“, autora Seada Omerbegovića i rahmetli Halida Tubića.
Uspješnom odbranom na Bijeljevcu, kod naših boraca je porastao borbeni moral i vjera u sopstvene mogućnosti i saznanje da je agresor pobjediv. Stvorila se želja za povratkom privremeno zauzetih teritorija i vraćanjem u svoja mjesta. Procjenjujuči borbeni moral i raspoloženje kod naših boraca, Opštinski štab TO Kalesija pristupa intenzivnim pripremama za oslobađanje privremeno zauzetih teritorija.
Opštinski štab TO Kalesija, na sastanku 22.05.1992.g. vrši procjenu situacije i na osnovu nje donosi odluku za napad u cilju oslobadanja Prnjavora, Kalesije Centra, Visa i Dubnice. Početak akcije je bio 23.05.1992.g. u 04,00 sati.”.
Raspored snaga za napad je bio sljedeći: – Rejonski štab TO Prnjavor napada pravcem :D.Rainci – Marevine – Prnjavor – Kalesija Centar, – 2. bataljon ojačan sa 1. opštinskom četom i jedinicom iz 1.bataljona Tojšići napada pravcem: Hamzići – crkva u Dubnici – Smajino brdo i Mahmutovići – Rudina, – Samostalni vod kojeg je formirao Opštinski štab TO napadao je pravcem D.Rainci – Skakovi – Vis.
Prvim bataljonom 1.tuzlanske brigade komandovao je komandant Mirsad Fidahić i ovaj bataljon je napadao pravcem: G.Hrasno Kiseljak Dubnica. Artiljerijsku podršku jedinica u napadu vršili su minobacački vod 82 mm iz sastava Opštinskog štaba TO i baterija 122 mm iz sastava TG-1.
Sve pripreme za napad su izvršene u toku dana i noći 22.05.1992. godine i o izvršenim pripremama komandanti potčinjenih jedinica su referisali komandantu Opštinskog štaba TO, Mirsadu Gutiću.
Dana 23.05.1992. godine 1. bataljon 1. tuzlanske brigade je sa dvije čete izvršio napad na pravcu Hrasno-Kiseljak-Dubnica i u rejonu Kiseljaka napao neprijateljske položaje. Borba je trajala nekoliko sati. Pošto je neprijatelj očekivao napad sa ovog pravca i dobro se utvrdio, naše snage nisu mogle izvršiti proboj, te su bile prinudene na pavlačenje. U toj borbi život je izgubio komandir čete Mirsad Jukić zvani Major i Nijaz Musić iz Vlasenice. Jedinice koje su napadale iz pravca Hamzića su stuptle u borbu, all zbog žestokogotpora agresora,takoder nisu uspjele izvršiti zadatak, ali su za sebe vezale velike snage neprijatelja.
U napadu na objekat Vis tt 450 Samostalni vod Štaba TO Kalesija je uspio da uništi jedan agresorski rov, ali nije uspio osvojiti Vis,te se povukao na polazni položaj.
Rejonski štab TO Prnjavor pod komandom Esada Čaniča i Senada Hamzića je u ranim jutarnjim satima krenuo na izvršenje zadatka pravcem:D.Rainci-Marevine (šuma)-Prnjavor-Kalesija Centar i uspio sa jedinicom Prnjavorske čete kojom je komandovao Ibro Huremović, da za vidnog vremena priđe neprijateljskim položajima u Prnjavoru. U Prnjavorskoj četi pored boraca Prnjavora učestvovali su i borci iz Memiča,Hemlijaša i Kalesije Sela.
Raspored za napad na Prnjavor bio je sljedeči:
– vod Kurtići sa komandirom voda Fadilom Huremovičern, napadao je iz pravca Jazovi-Prnjavor,
– vod iz Kalesije Centra sa komandirom voda Dževadom Bukvarevičem napadao je iz pravca Lužanjak-Prnjavor,
– vod Prnjavor sa komandirom voda Mustafom Bektičem je napadao iz pravca Prahulja-Prnjavor,
– specijalni vod Prnjavor sa komandirom Seadom Ikanovičem napadao je pravcem Marevine Prnjavor.
Proboj neprijateljske linije je izvršen u rejonu kuće Huse Bukvarevića. Značajan doprinos u izvršenju proboja imao je Mehmedalija Kaletović-Kale koji je iz ručnog bacača uništio snajpersko gnijezdo stacionirano u kući Huseina Bukvareviča. Istovremeno su se kući privlačili borci:Seid Gazibegović, Hazim Mujkić, Ibrahim Heljić i Nedžib Tubič koji su po ispaljenju mine utrčali i zauzeli kuću, a u toku borbe Ekrem Kurtić i Fehim Huremović su uništili neprijateljski rov..
Nakon proboja neprijateljske linije među njihovim vojnicima je nastala panika i bježanje. U tom paničnom bijegu zapaljeno je skladište “Šipad-komerc”, kod kuće Nedima Gazibegovića. Podršku jedinica u napadu vršio je Fikret Jahić-Šumar iz PAM-browinga, sa vozila kojim je upravljao Ibrahim Huremović, a moralnu podršku borcima davali su Rašid Bukvarević, Sinan Softić, Reuf Ibralič i Safet Mujkić.
Opštinski štab TO, nakon ovog značajnog uspjeha okuplja borce voda koji je išao na Vis i odmah ih upućuje u Prnjavor. Dolazak novih boraca dao je podstrek komandantu Rejonskog štaba TO Prnjavor da nastavi borbu za oslobadanje Kalesije Centra.
Ovom brzom odlukom borci su uspjeli ovladati Kalesijom Centar i uspostaviti liniju odbrane”TOK”-Carska Bašča.
Kao ispomoć Rejonskom štabu TO Prnjavor upućena je u večernjim satima i jedinica iz D.Vukovija “Zenge” koja je stigla sa obuke iz Hrvatske. Jedinicom je komandovao Asim Majdančić i u toku noči jedinica je zaposjela položaj na liniji odbrane “TOK”-Carska Bašča. “Zenge” je do položaja odbrane doveo Midhat Tubić iz Prnjavora.
U borbi za oslobadanje Prnjavora i Kalesije nije bilo poginulih, a dva borca su lakše ranjena, Hazim Mujkić i Adil Tubić.
Neprijatelju su nanešeni veliki gubici u živoj sili. Oslobadanje Kalesije je izazvalo veliko oduševljenje i nadu da će naše snage uspjeti da oslobode sva privremeno zauzeta sela.
Kalesija je prvi grad u R BiH koji je osloboden poslije svega 12 dana okupacije.
U čiščenju terena 23. i 24.5.1992. godine poginuli su borci Sakib Bešič i Izet Perhatovič.
Oko podne, 24.05.1992. godine, iz. pravca Zvornika u automobilu u Kalesiju Centar stigla su dva oficira “belih orlova”, Zoran Obrenović i Dragan Zelenović, ne znajući da je Kalesija oslobodena. Dolaskom pred zgradu MUP-a, gdje je ranije bila smještena komanda agresorskih snaga, bivaju iznenađeni vidjevđi na našim borcima oznake TO i odmah otvaraju vatru. Istovremeno naši borci: Mehmed Husić, Salih Sinanović Hadžija, Enes Hasanović, Fikret Križevac, Senad Šmigalović, Dževad Ikanović, Ćazim Mujkić, Rašid Tubić, Sadik Cakor i dr. su odgovorili vatru i tom prilikom smrtno ranili vozača, dok je drugi ”beli orao”, iako teško ranjen, uspio baciti bombu na naše borce od koje niko nije ranjen, a on je od zadobijenih rana na putu za bolnicu preminuo.
Iz knjige „Kalesija – priprema i odbrana od agresije 1992.godine“, autora Seada Omerbegovića i Halida Tubića.
(NKP.ba)
