• Među 25 najvećih kompanija u svijetu nema evropskih, odnosno onih čije je sjedište u nekoj od evropskih država. To pokazuju podaci sajta companiesmarketcap.com, a odnose se na one biznise koji su izlistani na berzama i čija se vrijednost obračunava prema cijeni akcija.

Osam od 10 prvih mjesta suvereno drže američki giganti. Na prvom mjestu je proizvođač čipova Nvidia sa tržišnom vrijednošću od 4,5 biliona dolara. Slijedi Microsoft sa 3,84 biliona vrijednosti i Apple, sa 3,83 biliona.

Najbolje rangirana evropska kompanija je ASML, koja se nalazi na 27. mjestu sa kapitalizacijom od 400 milijardi dolara. Tek na 33. mjestu je francuski brend luksuzne robe LVMH, koji trenutno vrijedi 322 milijarde.

Ni kada se u obzir uzme širi raspon, odnosno prvih 100 kompanija, slika nije bolja. Prema podacima sajta koji prati tržišnu vrijednost berzanskih kompanija, tek je 15 kojima je Evropa sjedište. Među njima su Prosus (Holandija), SAP (Njemačka), (Roche, Švajcarska), (Hermes, Francuska), (Astra Zeneca, Britanija), Novo Nordisk (Danska) i dr.

Lista je objavljena i na društvenim mrežama, a komentari zašto je do ovoga došlo su slični. Korisnici prije svega problem vide u previše regulacije na tržištu Evropske unije i nedovoljnom ulaganju u istraživanje i razvoj, odnosno u inovacije. Takođe, primjetno je da su u vrhu upravo tehnološke kompanije i one koje su prepoznale značaj vještačke inteligencije, gdje Evropa značajno zaostaje.

Komentari na internetu

„Kapital prati inovacije. Evropa bira birokratiju, a Amerika brzinu“, bio je jedan od komentara. Nešto slično naveo je drugi korisnik: „Postoji izreka – Amerika inovira, Evropa reguliše, Kina imitira.“

Jedan od američkih komentatora ocijenio je da je Evropa davno bila u vrhu i da u suštini sada predstavlja muzej.

„Moć se pomjerila na stranu SAD zbog velikih tehnoloških kompanija i vještačke inteligencije, i Kine zbog e-trgovine i električnih vozila. Evropi nedostaju tehnološki giganti, vrednovanje i razmišljanje u pravcu rasta. Uprkos jakim industrijama kao što su automobilska, farmaceutska i industrija luksuza, rizikuje da postane ‘dobavljač i regulator’ u svijetu koji vode SAD i Kina. Ovo je poziv na buđenje za evropsku konkurentnost“, navodi se u komentaru.

Slično razmišlja još jedan korisnik, pozivajući se na ranije uspjehe Evrope: „Evropa je nekada svijetu dala Industrijsku revoluciju. Sada ne može dati ni kompaniju u prvih 25. Ali, hej, makar Brisel i dalje vodi u regulaciji do smrti industrija koje nema.“

Jedan korisnik je tvrdio da je 1989. godine među 25 najvrednijih na svijetu bilo 14 evropskih kompanija.

Tehnologija promijenila svijet, birokratija ga vuče nazad

Brojni komentari se osvrću na pitanje regulacije u EU. Tako se navodi da je vođenje ili pokretanje biznisa u Evropi bolan proces, upravo zbog brojnih pravila koja bi trebalo poštovati. Zato se ocjenjuje da investitori gube interesovanje da ulažu na evropskom kontinentu.

Dodaje se i da ovo nije samo berzanska slika, već prikaz tehnološkog suvereniteta. To pokazuje i da je Evropa veoma zavisna od SAD i Tajvana u pogledu svoje digitalne budućnosti.

Ovo je pokazatelj neuspjeha evropskih politika. Velika birokratija i nedostatak inovacija oslabile su konkurentnost. Dat je i osvrt na euro, kao nešto što umjesto da ujedinjuje i jača tržište, u stvari ga usporava i otežava kompanijama da postanu globalni lideri.

Ismijavanje Evrope

Kao što se i očekivalo, bilo je i šaljivih komentara na društvenim mrežama.
“Evropa je odustala nakon što je izmislila luksuzne brendove”, bio je još jedan šaljivi komentar o Evropskoj uniji.

„Evropa je rekla – mi ćemo da pravimo istoriju, a vi kapitalizam.“ „Napraviću novu kompaniju u Evropi, rekao je niko nikad. Da li je ovo net zero koji su jurili? Lol“, aludirajući na politiku nulte stope emisija štetnih gasova.

Drugi korisnik dodao je da su Evropljani otišli na pauzu za kafu i nikada se nisu vratili, dok je još jedan umjesto komentara postavio snimak Betovenove Ode radosti (himne Evropske unije).

„Ovo je zato što imate toliko vrijednosti i inovacija da izvučete iz vina, sira i skupih torbica“, bio je još jedan ironični komentar.

Sa nelistiranim kompanijama još niže na listi

Kao što je napomenuto na sajtu koji objavljuje listu, riječ je o kompanijama koje su listirane na berzi. Kada bi bile uvrštene i one koje Amerikanci nazivaju privatnim (u stvari one koje nijesu izašle na berzu), situacija bi bila još nepovoljnija za Evropu.

Većinu njih bi nadmašile kompanije poput OpenAI-a, koji se sada procjenjuje na 465 milijardi dolara. Muskov SpaceX, koji prema nekim procjenama vrijedi gotovo 400 milijardi dolara, sigurno bi bio visoko na listi. Bilo bi mjesta i za kineski ByteDance, vlasnika TikToka.

Nešto bolji po ostalim parametrima

Nešto bolje bi Evropa stajala na listi ako bi se posmatrali drugi parametri kao što su profit, prihod, broj zaposlenih. Međutim, ne mnogo bolje.

Posmatrano po profitu, norveški Ekvinor (Equinor) bi se približio grupi od top 20. Tačnije, zauzima 21. mjesto sa zaradom od 30 milijardi dolara u posljednja četiri kvartala. Dva mjesta niže je njemački Deutsche Telekom sa 27,6 milijardi dolara profita. Na 26. i 27. mjestu su dva britanska biznisa — banka USBC i naftna kompanija Shell, a u prvih 30 je i francuski energetski gigant Total Energies (29. mjesto).

Posmatrano prema prihodima, čast Evrope brani Volkswagenna visokom 12. mjestu. Slijedi Shell na 18. poziciji, Glencore, sjedište u Švajcarskoj na 24. i Exor, Holandija na 25. mjestu.

Više kompanija u vrhu liste Evropljani imaju posmatrano prema broju radnika. U Irskoj registrovani Accenture broji 791.000 radnika, navodi sajt, i to je šesta pozicija u svijetu. Odmah iza je Folksvagen sa 656.000 radnika. Deveti je njemački DHL, a deseta Compass Group iz Britanije. Ruski Gasprom sa 468.000 radnika je 14, dok je u prvih 25 još i francuski Teleperformance.

(nkp.ba)